وارش؛ از فقدان توجه تا زود داوری

جارستان: اکران های سینمایی و تلویزیونی بدلیل فراگیری؛ قضاوت و اظهارنظرهای متعدد می آفریند و این بار در گیلان پس از فیلم سینمایی فِراری، همزمان با آغاز سریال وارش از شبکه سوم سیما اعتراضاتی در عالم مجاز و واقع شکل گرفت.

آنگونه که “فقدان توجه به قومیت گرایی و زود داوری بر مبنای قوم پرستی” برآیند گپ و گفت ایرنا با برخی از متخصصان و مدیران عرصه فرهنگ وسینما  در این موضوع شد.

بیهوده و گزاف نیست اگر بگوییم گیلان به سخنوران و نیکنامان فرهنگی چون دکتر محمد معین، اکبر رادی، پروفسور سمیعی، امیر هوشنگ ابتهاج (ه. ا. سایه)، گلچین گیلانی، فریدون پوررضا، پروفسور فضل الله رضا، پروفسور فرحناک اسدی، پروفسور حسن اکبرزاده، سیروس شمیسا، ابراهیم پورداود، مجید مجیدی، کیومرث صابری و … بالنده است که هریک قله ای در فرهنگ این سرزمین و موجب نازش هر ایرانی هستند.
نگاه فراخ و غنای فرهنگی گیلانیان همواره غبطه برانگیز سرزمین های دیگر است بطوریکه تکرار پر بسامد شعر، موسیقی، تئاتر و اکران در فراز و فرود تاریخ فرهنگی این سرزمین مدام بوده و هیچ گاه با اخلال در اکران یا اجرا مواجه نشده است؛ اما چه می شود که در چنین سرزمین مفتخری گاه خشم و خروش و در پی آن هیپنوتیزم مجازی شکل می گیرد.
«وارش» یک درام پرفراز و نشیب تاریخی، عاشقانه و اقتباسی از رمان مطرح «مهاجران» هاوارد فاست نویسنده مطرح آمریکایی است؛ این سریال ۳۴ قسمت دارد و پخش آن برای اواخر پائیز امسال از شبکه سوم سیما پیش بینی شد که هم اینک در حال پخش است. داستان مجموعه از دهه ۳۰ روایت می‌شود و قصه‌ای پرفراز و نشیب را به تصویر می‌کشد که در ادامه به دهه حاضر نیز می‌رسد و اینکه پس از پخش چند قسمت اول این سریال، محتوای آن  اعتراضات مردمی را در پی داشته که به تجمع عده ای از مردم در مقابل صدا و سیمای مرکز گیلان انجامید و اظهار نظر مقامات ارشد استان را نیز در پی داشت.
علیرضا کمالی، بهنام تشکر، علیرضا جلالی تبار، هدایت هاشمی، برزو ارجمند، امیررضا دلاوری، داریوش کاردان، شهرام قائدی، رحیم نوروزی، رامین راستاد، مهدی امینی خواه، سهیلا رضوی، حدیثه تهرانی، نیلوفر شهیدی، الهام طهموری، علی سلیمانی، فرخ نعمتی، کورش سلیمانی، نسرین بابایی، افشین سنگچاپ، آوا دارویت، قربان نجفی، فریبا طالبی، مینا نوروزی، فریده دریامج، سهی بانو ذوالقدر، ساناز سماواتی، وحید شیخ زاده، پیام احمدی نیا، بهراد خرازی، فرج الله گلسفیدی، انوش نصر، کرامت رودساز، حمیدرضا داوری، مهدیه کوهستانی و … در این سریال بازی کرده اند.
در خلاصه داستان این سریال آمده: یارمحمد برای فرار از گرسنگی و خشکسالی به شمال کشور می رود تا شغل ماهیگیری پیشه کند؛ او که نمی‌داند ماهیگیریِ آن منطقه در سلطه گردنکشی به نام تراب است، به دریا می زند و مقابل تراب می ایستد،  وارش بیوه جواد که سال‌ها تراب در خیال ازدواج با اوست، با دیدن دلاوری یارمحمد دل به او می بندد و به تراب جواب رد می دهد،  تراب نقشه ای می چیند تا یارمحمد را از سر راه بردارد، اما اتفاقی که هیچکس انتظارش را نمی کشد از راه رسیده و سرنوشت آدم‌ها را به هم پیوند می زند.
بهنام تشکر یکی از بازیگران اصلی سریال وارش پس از اعتراضات اخیر نسبت به محتوای این سریال با انتشار یک فیلم در توضیح می گوید: تراب دریکی از قسمت ها به غلط از واژه بی غیرت استفاده می کند در حالی که دور و برش پر است از گیلانیان غیرتمندی مانند گیلان جان، پیرآقا، جاوید و …که کار می کنند و سوای همه اینها، وارش زن غیرتمند شمالی در ادامه خواهید دید که چه کارها می کند و چه تصمیماتی در زندگی می گیرد.
وی در این فیلم می افزاید: خواهش می کنم کمی صبر کنید، خواهید دید ماجرا به کدام قسمت می رود و کارکترهای گیلانی چطور فرهنگ، تمدن و ادب خود را به نمایش می گذارند.

فقدان توجه به قومیت گرایی در بافت سریال وارش 
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان هم گفت: همه ما یک ملیت هستیم لذا در بکار بردن مسائل قومیتی که ریشه در هویت ملی ما دارد نباید تقابلی برخورد کرد و بر این اعتقادم در بافت سریال وارش از ابتدا نشانی از بی توجهی به قومیت گرایی شکل گرفت.
فیروز فاضلی در گفت و گو اختصاصی با خبرنگار ایرنا افزود: هویت ایرانی از تمامی قومیت ها تشکیل شده احترام به فرهنگ و تمدن قومیت ها عملا احترام به فرهنگ و تمدن ملی است و توصیه من به آنانی که قصد تولید آثاری بر مبنای قومیت دارندآن است که به برآیندی مبتنی بر خرد قومی دست یابند.

وی تاکید کرد: اعتراض حق مردم است اما نحوه انجام آن حائز اهمیت است و اعتراضات خیابانی پسندیده نیست اما بر این اعتقادم که اگر پیش داوری هم صورت گرفته بر اساس متنی است که ارائه شده است؛ من به اینکه در اعتراضات اخیر زودباوری شده یا نه، کاری ندارم اما در عمل، اقدامی که الان و پس از اعتراضات، توسط عوامل سریال انجام شد باید از آغاز سریال مورد اهتمام قرار می گرفت.
فاضلی ادامه داد: من پنج قسمت سریال را دیدم؛ اینکه صلابتی را منسوب به جایی کنید و در مقابل این صلابت واژه های ناشایستی بکار برده شود درست نیست؛ نمی توانیم در بافت، اجزاء را نشان دهیم ولی کلیت بافت را می بینیم؛ ای کاش! بافت سریال وارش از اول درست جلو می رفت؛ شما می خواهید بگویید بعد از این “وارش ” قهرمان اصلی می شود، خوب درست، اما باید در ابتدای سریال با استفاده از ترفند “فلش بک” از این تقابل و تحریک جلوگیری می شد.

اعتراضات مردمی زود هنگام بود
انوش نصر ماسوله هنرپیشه و پیشکسوت عرصه سینما و تئاتر کشور اعتراضات شکل گرفته در رابطه با سریال یاد شده را قضاوت زودهنگام تلقی کرد و گفت: وقتی قصد خواندن یک کتاب دو هزار صفحه ای را داریم با خواندن پنج صفحه اول نمی توان همه محتوای کتاب را قضاوت کرد.  

وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت : تاریخ شروع سریال از سال ۱۳۳۰ است و در آن سال ها از این دست مقولات زیاد بوده و معتقدم اعتراضی اگر بود باید پس از قسمت های بیستم یا بیشتر انجام می شد؛ اما متاسفانه این اقدام صورت نگرفت و زود داوری شد.
نصر ماسوله افزود: منِ بازیگر در ارتباط با محتوای فیلم نمی توانم براساس قسمت های ابتدایی اظهار نظر کنم چطور مخاطبان می توانند با سه یا چهار قسمت از سریال داوری کنند؛ ضمن اینکه این اتفاقات در دوران گذشته رخ داده و احساس می کنم حیف شد! زود داوری صورت گرفت.

اعتراضات محترم، هجوم کاربران نامحترم
معاون امور هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان نیز در این رابطه گفت : اعتراضات مردمی در خصوص سریال وارش قابل احترام است اما اقدام توهین آمیز و فحاشی کاربران در پیج بانوان بازیگر گیلانی این سریال نیز به شدت نکوهیده  و رفتاری نامحترمانه است.
سید امیر مصباح در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: معتقدم در ارتباط با داشته ها و ذهنیت آدمیان نسبت به جغرافیا، زبان، قومیت و غیره همیشه حق با مردم است؛ به هر دلیلی وقتی مردم اعتراض می کنند و اعتراض جمعی شکل می گیرد وظیفه سازندگان آن اثر آن است که حتما با مردم صحبت کنند و از آنان دلجویی شود.

وی ادامه داد:اعتراض جمعی به داشته های ما از میرزا کوچک خان جنگلی گرفته تا زبان و حتی نسبت به اینکه از لحاظ ماهوی شخصیت هایی که گیلانی حرف می زنند آدمهای ابلهی نشان داده می شوند(مردم گیلان به هیچ صورت و در هیچ شرایطی به این شکل نیستند) آن اعتراض محترم است و همه اعم از عوامل ساخت سریال تا آنانی که مسئولیت اجرایی در استان و کشور دارند باید آن صدا را شنیده و احترام گذاشته و تا مادامیکه سوء تفاهم ها برطرف نشده به توضیح و اصلاح ادامه دهند.
مصباح تصریح کرد: اما به موازات این اعتراضات، اتفاق ناخوشایند دیگری مبنی بر فحاشی در هجوم به صفحه های اینستاگرامی هنرمندان بانوی گیلانی در این سریال از سوی برخی مخاطبان انجام شد که بسیار شرم آور بود.  
وی تاکید کرد: اعتراض عمومی در رابطه با یک داستان(غیر واقعی)، نسبت به برخی موارد رعایت نشده در این سریال، شکل گرفت که وجود واقع ندارد و این اعتراض را محترم شمردیم اما این موضوع مجوزی برای یک تقابل قبیح تر از سوی برخی مخاطبان فراهم نمی کند.
وی تاکید کرد: اتفاق توهین آمیز رخ داده از سوی برخی کاربران به هیچ  وجه پذیرفتنی نیست و مطمئن هستم آنانی که این کار را انجام داده به اشتباه خود واقف شدند و به حتم در همان پیج های اینستاگرامی از هنرمندان و هموطنشان دلجویی خواهند کرد.
مصباح اظهار داشت: اعتراضات زلال مردمی از سوی افرادی از جامعه شکل گرفت که احساس شد هویتشان مورد اهانت واقع شده و تا مادامیکه این اعتراضات وجود دارد وظیفه همه کسانی که این سریال را ساختند و یا مجوز صادر کردند این است که حتما از آنان حتی به قدر یک نفر دلجویی شود و اگر اشتباهی شده پوزش بخواهند و اگر قابلیت تصحیح وجود دارد این اصلاح هر چه سریع تر انجام شود.  

قضاوت زودهنگام وارش
بهزاد عشقی منتقد سینما نیز اعتراضات اخیر در ارتباط با سریال وارش را قضاوت نابهنگام و غیر منطقی توصیف کرد.

وی اظهار داشت: با برخوردهای ساده انگارانه در سال های دور – که به زبان گیلکی و برای شبکه استانی می نوشتم – مواجه بوده ام چرا که تصور بر این بود که هرکس به زبان گیلکی صحبت می کند باید قهرمان حماسی باشد اما این موضوع صحیح نیست و در هر فرهنگی بد هست خوب هم هست.
وی افزود : بروز این اعتراضات هیاتی را که گهگاه در استان های مختلف کشور بروز می کند نه دارای ریشه تاریخی درست و نه بنیان هنری دانست و گفت به هیچ وجه آن را تایید نمی کنم.  
وی گفت : اگرچه سریال وارش خوب و قوی شروع نشد و موضوعات کلیشه ای در آن مطرح شده اما  از صدا و سیما و دیگر رسانه ها می خواهم در خصوص قوم پرستی های از روی تعصب، کارهای فرهنگی انجام داده و بیان کنند که شخصیت منفی و مثبت در همه جا هست و منفی بودن به قومیت ارتباطی ندارد و این موضوع به مسائل فرهنگی عمیق تری می تواند ارتباط داشته باشد که باید مورد بررسی قرار گیرد.
«وارش» یک درام پرفراز و نشیب تاریخی، عاشقانه و اقتباسی از رمان مطرح «مهاجران» هاوارد فاست نویسنده مطرح آمریکایی است؛ این سریال ۳۴ قسمت دارد و پخش آن برای اواخر پائیز امسال از شبکه سوم سیما پیش بینی شده است؛ داستان مجموعه از دهه ۳۰ روایت می‌شود و قصه‌ای پرفراز و نشیب را به تصویر می‌کشد که در ادامه به دهه حاضر نیز می‌رسد و اینکه پس از پخش چند قسمت اول این سریال، محتوای آن اعتراضات مردمی را در پی داشت که به تجمع عده ای از مردم در مقابل صدا و سیمای مرکز گیلان رسید و اظهار نظر مقامات ارشد استان را نیز در پی داشت./ایرنا